HƯỚNG DẪN KỸ THUẬT CHIẾT GHÉP CÂY SẦU RIÊNG

Sầu riêng được biết đến là đặc sản trái cây nổi tiếng, “vua của các loại trái cây”. Của Việt Nam trong nước và cả thị trường hoa quả quốc tế. Hiện nay, trong ngành trồng trọt,  phương pháp nhân giống sầu riêng ngày càng đa dạng. Theo cách cũ, sầu riêng trồng bằng quả mất từ 6-12 năm cho trái và khung tán to khiến chăm sóc rất khó khăn. Những năm gần đây, người trồng đã sử dụng phương pháp nhân giống vô tính như Kỹ thuật chiết và ghép Kỹ thuật chiết và ghép nhân giống sầu riêng đơn giản, đơn giản trồng sầu riêng. Có thể kể đến phương pháp chiết và tháp.

1. Đặc tính cây sầu riêng

– Cây sầu riêng có thể cao tới 40 mét. Lá luôn xanh, đối xứng hình êlip đến hình thuôn dài từ 10–18 cm. Hoa nở từng chùm từ 3-30 trên cành lớn và thân, mỗi hoa có đài hoa và 5 (ít khi 4 hay 6) cánh hoa.

– Sầu riêng có thân cây lớn, quả có mùi độc đáo và vỏ có nhiều gai. Quả có dạng hình bầu dục đến tròn, với chiều dài 30 xentimét (12 in) và đường kính 15 xentimét (6 in), và trọng lượng từ 1 đến 2 kg. Cơm của quả thường có màu vàng nhạt.

– Trái sầu riêng chín sau 3 tháng sau khi thụ phấn. Trái có thể dài tới 40 cm và đường kính 30 cm, nặng từ 1 đến 7 kg. Trái có thể mọc trên thân cây cành. Sầu riêng có thể có trái sau khi trồng 4 tới 5 năm. Màu của trái có thể từ xanh sang nâu, hình dạng thuôn đến tròn. Bên ngoài có lớp vỏ cứng bao với gai nhọn, và mùi nồng đặc trưng tỏa từ thịt bên trong. Nhiều người xem đó là thơm, nhưng có người cho đó là thối. Cả hai kết quả phẩm bình, tuy mâu thuẫn nhưng đều có lý.

– Trong trái sầu riêng chín, theo các chuyên gia hóa học, có hơn 100 chất, trong đó có một số thuộc ête (ether) thơm, và một số ête thối, có thành phần lưu huỳnh. Thơm hay thối là kết quả của khứu giác cá nhân: tiếp nhận ête thơm trước tiên, hay tiếp nhận ête thối trước tiên mà thôi.

2. Kỹ thuật nhân giống cây sầu riêng

a. Phương pháp chiết cành

- Thời gian từ tháng 3-10 dương lịch, tốt nhất cho cây là tháng 3-4.

Cành chiết là cành xiên ngoài tán to khỏe, dài tầm 1 mét, đường kính 5-10 mm sao cho màu lá xanh vàng nhạt, lá đọt chưa nở.

- Thao tác

+ Khoanh theo kiểu tướt vỏ 4-8 cm. Ước tính từ chỗ khoanh vỏ đến ngọn cành 50-70 cm. Sau khi lột vỏ, để cành không bị thối cần dùng  lau sạch cành.

+ Sau đó, từ 2-3 ngày, nhựa khô, bầu sẽ được bó bằng rơm trộn bùn sông. Sau đó vài ngày, rơm đã khô thì tiếp tục bó nylon và che lá chuối khô trên bầu giúp rễ mọc ra. Bầu chiết sẽ ra rễ từ 35-40 ngày đến 45-60 ngày. Tùy thuộc vào vấn đề sử dụng thêm thuốc kích rễ  . Cành giâm sẽ được trồng vào bầu đất, che mát trong gần 1 tuần. Sau đó là mang dần ra ngoài trời. Sau 1-2 tháng, cây non sẽ được đem trồng.

+ Nếu chiết từ tháng 8-10, thời điểm này sẽ có mưa nhiều, rễ lục bình nên được dùng bọc bầu để tránh quá ẩm gây thối.

- Lưu ý

+ Quan trọng nhất là chọn cành đúng tuổi

+ Bầu quá ẩm gây nên thối bầu

+ Phụ thuộc vào giống và mùa vụ, rễ sầu sẽ phát triển nhanh chậm khác nhau.

b. Phương pháp tháp mắt

- Thời gian từ tháng 6-9 dương lịch là phù hợp nhất

- Gốc tháp

+ Chọn trái chín chuẩn, đẹp, chà sạch cơm, lấy hạt to mẩy rửa sạch bằng thuốc sát khuẩn trước sau đó mang ươm ngay. Hạt sầu riêng sẽ được rải trên đất ẩm, tro trấu được phủ phía trên. Nước được tưới một cách thường xuyên để giữ ẩm cho đất . Sau 8-17 ngày, hạt nảy mầm sẽ được cấy vào liếp.

+ Yêu cầu đối với liếp: Đất liếp sâu 0.3m để rễ cái phát triển tốt. Hột sẽ được cấy sao cho rễ cấy xuống. Một nửa phần đáy hột thì được hướng lên trên với khoảng cách các hột là 0.3 x 0.3 m. Hột sau khi cấy sẽ được tưới nước thường xuyên kèm thêm phân NPK. Cây con thường sở hữu 1-3 thân, ta sẽ chọn lấy 1 thân chính khỏe mạnh. Để hạn chế tối đa việc cây bị cháy lá và chậm tăng trưởng, cây con phải được che 50% ánh sáng

+ Yêu cầu đối với ươm hạt trong bầu đất. Hột phải được trồng ở mức 1/3 chiều cao bầu. Đất đã được trộn tro trấu và thuốc kích mọc rễ sẽ được đổ đầy vào.

+ Cây con được chọn làm gốc tháp mắt có tuổi dao động từ 1.5-3 năm.

- Tiến hành

+ Hiện nay, tháp chữ U xuôi là kiểu thông dụng nhất. Miệng tháp được mở với chiều dài 2-2,5 cm, rộng 1-1,5 cm trên gốc tháp sao cho cách đất  25-30 cm. Tiếp đó, hãy dùng dao mỏng sắc lẹm rọc một đường chia lớp vỏ miệng làm 2 phần lớn và một lỗ nhỏ tròn giúp cho mắt tháp không bị cấn dập.

+ Mầm vừa nhú lên từ nách lá sẽ được chọn làm mắt tháp. Trước khi lấy bo tháp 3-4 ngày phải cắt cuống lá thỏa mãn điều kiện miệng tháp phải lớn hơn mắt tháp. Đưa mắt tháp vào miệng tháp và đậy lại sao cho mầm tháp nhú ra ngoài từ lỗ được khoét trước đó. Lá dừa dài 5cm, rộng 2cm có khoét lỗ đậy lên kín miệng tháp sau đó hãy dùng dây buộc chặt lại hạn chế tối đa việc nước thấm vào trong. Bên ngoài chỗ tháp để hạn chế dập mầm tháp cần cuốn dây thun ở mức độ vừa phải.

+ Sau khoảng thời gian 20 ngày hãy tháo dây thun ra. Ngày 25 ta đã có thể cắt đọt gốc tháp cho mầm phát triển sao cho thỏa mãn yêu cầu tháp đã dính. Từ 4-6 tháng sau đợt đọt được cắt , cây con lớn ổn định thì đem trồng.

c. Phương pháp tháp cành

Phương pháp tháp cành hiểu đơn giản bao gồm hai phương pháp tháp nêm (ghép nêm) và phương pháp tháp ngọn (ghép đọt).

- Tháp nêm

Gốc tháp: 3-5 tháng tuổi sao cho đường kính phần thân 3-4 m.

Cành tháp: là cành non mọc trên các cành chính hoặc thân chính có lá xanh vàng nhạt đi kèm với đó là đường kính thân 3-4 mm, dài 20-30 cm. Về giàn tháp:

Người dân cần làm giàn treo bầu gốc tháp với trường hợp tháp các cành  mọc từ cành chính trên cao. Gốc cành chính được cắm 2 cọc tre ở và phía ngoài ngọn cành. Tiếp sau đó cần buộc thắt dài 1 sào tre và cuối cùng đó chính là nối 2 đầu cọc. Hãy buộc các bầu gốc tháp vào với cành tháp song song sát với cành chính.

+ Tiến hành

Người dân cắt ngang thân gốc tháp bằng dao sắc ở trên trục hạ diệp 2-3 cm. Sao cho thỏa mãn điều kiện phần cắt cách đất 10-15 cm. Trục hạ diện được hiểu chính là phần thân to mềm, mọc ra từ hột và phải là phần mọc ra đầu tiên. Dao mỏng sắc hoặc lưỡi dao lam cần được sử dụng để cạo mỏng 2 bên ngọn gốc tháp còn lại tạo thành hình lưỡi gà mỏng, dài tầm 2cm.

Hãy buộc chặt gốc tháp sau đó treo cố định vào giàn bằng dây một cách phù hợp.

Miệng tháp được tạo ra bằng cách sử dụng lưỡi dao lam một lần nữa được để cắt sâu vào giữa lõi tháp chếch lên về phía ngọn cành, dài tầm 2-2,5 cm . Đưa nhanh lưỡi gà của gốc tháp để sâu vào miệng tháp. Tiếp sau đó hãy dùng vải nylon cố định miệng tháp lại từ dưới lên trên theo hình mái ngói điều này sẽ hạn chế việc tháp bị đọng nước gây úng, nhiễm vi khuẩn và nhiễm bệnh.

Tưới nước hàng ngày bầu gốc tháp.Nếu không có điều gì bất thường xảy ra, bầu tháp sẽ được cắt xuống sau khi tháng được 1 tháng

- Tháp ngọn

Gốc tháp: có độ tuổi dao động trong khoảng 2-4 tháng tuổi

Cành tháp phải được chuẩn bị ngày trước khi tháp từ 10-20 ngày

Theo phương pháp mới của Thái Lan, đọt tháp chỉ cần một đoạn thân hoặc cành chính có lá non . Dao nhỏ sắc hoặc lưỡi dao lam. Được sử dụng với mục đích giúp cắt ngang gốc tháp ở độ cao phù hợp. Tiếp ngay sau đó, người nông dân sẽ chẻ ở vết cắt sâu 1,5 cm. Đọt tháp được vót thành  hình mũi nêm thay vì hình lưỡi gà. Sau đó ghép chặt vào vết chẻ trên gốc tháp. Lưu ý rằng ngọn tháp và tượng tầng gốc cần phải được đặt sát vào với nhau.Tiếp sau đó, người dân hãy sử dụng dây cao su quấn định hình chỗ tháp theo kiểu mái ngói tương tự như bên tháp nêm với ưu điểm vượt trội đó chính là vết tháp khi trồng về sau sẽ không bị gãy.