ĐẤT THỊT - LOẠI ĐẤT LÝ TƯỞNG TRONG NÔNG NGHIỆP

Đất thịt là một loại đất rất quý giá cho nông nghiệp, vì nó có nhiều đặc điểm lý tưởng cho việc trồng trọt. Đất thịt là loại đất hình thành từ sự kết hợp hài hòa của ba loại đất khác nhau: đất cát, đất phù sa và đất sét. Đất thịt còn được gọi là đất mùn, vì nó chứa nhiều chất hữu cơ và vi sinh vật có lợi.

1. Đất thịt là gì?

Đất thịt hay còn gọi là đất mùn là sự kết hợp của ba loại đất: đất cát, đất phù sa và đất sét. Nó hội đủ các ưu điểm của ba loại đất trên. Đất thịt có khả năng giữ nước tốt và giàu chất dinh dưỡng. Đất thịt rất thích hợp cho việc trồng trọt. Rễ cây có đủ nước, không khí và không gian để phát triển. 

2. Tính chất của đất thịt

Đất thịt có thành phần như sau: 25 - 50% cát, 30 - 55% mùn và 20 - 30% sét. Tùy vào tỷ lệ các thành phần này, đất thịt có thể được chia thành ba loại: đất thịt nhẹ (cát nhiều), đất thịt trung bình (cân bằng) và đất thịt nặng (sét nhiều)2. Loại đất thịt trung bình được coi là tốt nhất và phù hợp với nhiều loại cây trồng.

Đất thịt có những tính chất sau: thoát nước tốt, giữ ẩm và chất dinh dưỡng tốt, thoáng khí, ấm lên vào đầu mùa xuân, tốn ít công cày bừa và phân bón. Đây là những tính chất quan trọng cho sự sinh trưởng và phát triển của cây trồng. Đất thịt cũng có nhiều vi sinh vật có ích, giúp phân hủy các chất hữu cơ và tăng cường khả năng hấp thu dinh dưỡng của cây.

3. Ưu điểm của đất thịt

- Hầu hết đất thịt được làm từ các thành phần của phù sa, cát và đất sét, tạo cho nó có tất cả những ưu điểm tốt nhất của từng loại vật liệu này. Đất thịt thoát nước tốt, nhưng vẫn giữ được độ ẩm và chất dinh dưỡng cần thiết để cây phát triển khỏe mạnh.

- Đất thịt ấm lên vào đầu mùa xuân, không bị khô vào mùa hè và vẫn thoát nước tốt khi mưa lớn. Đây là một trong những loại đất hoàn hảo trong tất cả các loại đất trồng cây để trồng quanh năm.

- Đất thịt có nhiều vi sinh vật có ích sinh sống, nên quá trình biến đổi lột xác giúp làm tăng thành phần hữu cơ và chất mùn trong đất.

- Canh tác trên đất thịt tốn ít công cày bừa và chi phí phân bón hơn so với đất cát hay đất sét.

4. Cây trồng thích hợp với đất thịt

Đất thịt là một loại đất phổ biến và phù hợp cho nhiều loại cây trồng khác nhau. Các cây trồng thích hợp với đất thịt có thể được chia thành hai loại chính: cây trồng ngắn ngày và cây trồng dài ngày.

- Các loại cây trồng ngắn ngày: như rau cải, cà chua, hành tây, bí đỏ, đậu hà lan, cải thảo, bí ngô, cà rốt và cà phê, thường được trồng trên đất thịt nhẹ hoặc trung bình. Đặc điểm chung của các cây trồng này là thời gian trưởng thành ngắn, thường trong khoảng từ 60-90 ngày, và có nhu cầu về chất dinh dưỡng không quá cao.

- Các loại cây trồng dài ngày: như lúa mì, khoai tây, cà phê, đậu tương, đậu nành, đường mía, dưa hấu, bắp cải, cà chua và ớt, thường được trồng trên đất thịt trung bình hoặc nặng. Những cây trồng này thường có thời gian trưởng thành lâu hơn, thường là từ 90-120 ngày, và có nhu cầu về chất dinh dưỡng cao hơn so với các cây trồng ngắn ngày. Tuy nhiên, đất thịt vẫn cung cấp đủ các yếu tố dinh dưỡng để hỗ trợ sự phát triển và sản xuất của các loại cây trồng này.

Dưới đây là một số ví dụ chi tiết về loại cây trồng thích hợp với đất thịt mà bạn có thể tham khảo:

+ Lúa mì: Lúa mì được xem là một trong những loại cây trồng quan trọng trong ngành công nghiệp thực phẩm. Đất thịt phù hợp để trồng lúa mì có độ pH trong khoảng từ 6 đến 7. 

+ Mía: Mía là loại cây trồng được sử dụng để sản xuất đường. Đất phù hợp để trồng mía cần có khả năng thoát nước tốt, giàu chất dinh dưỡng và có độ pH nằm trong khoảng từ 5 đến 8. 

+ Bông: Bông là loại cây trồng cung cấp nguyên liệu cho ngành công nghiệp dệt may. Đất thịt lý tưởng để trồng bông có độ PH từ 5.5 - 7.5.

+ Đậu: Đậu là loại cây trồng cung cấp nguồn protein và chất xơ cho con người. Đậu cần có đất thoát nước tốt, giàu chất dinh dưỡng và có pH từ 6 - 7. 

5. Cách cải tạo đất thịt nặng

Đất thịt nặng là loại đất chứa hàm lượng sét cao, dẫn đến cấu trúc đất của loại đất này chặt. Điều này làm đất giảm khả năng thoát nước, dễ gây ngập úng cây trồng, độ thoáng khí kém gây cản trở sự phát triển của rễ cây.

Để cải thiện những yếu điểm trên của loại đất này, bà con cần những biện pháp cải tạo đất thích hợp. Dưới đây là một số cách cải tạo đất thịt nặng bà con có thể tham khảo:

- Bổ xung phân hữu cơ để làm tăng tính gắn kết của các hạt đất, giúp cải thiện cấu trúc đất và tăng tính bền vững  đất và tạo điều kiện cho các vi sinh vật có ích sinh sống.

- Dùng rác thực vật để che phủ bề mặt đất canh tác, giúp tăng chất hữu cơ và thúc đẩy sự hoạt động của giun đất

- Luân canh trồng cây hợp lý góp phần cải tạo đặc tính của đất

- Tránh nén đất, hạn chế tối đa việc dẫm chân trên những luống trồng.

- Cân nhắc làm luống trồng cao để năng cao khả năng thoát nước của đất.

6. Vai trò của đất thịt trong nông nghiệp

- Tăng năng suất và chất lượng cây trồng: Đất thịt là loại đất phù hợp với nhiều loại cây trồng khác nhau, như lúa mì, mía, bông, đậu, cây hạt có dầu, các loại rau. Đất thịt cung cấp đủ nước, không khí và chất dinh dưỡng cho rễ cây phát triển khỏe mạnh. Đồng thời, đất thịt cũng giúp giảm sự cạnh tranh về dinh dưỡng và ánh sáng giữa cây trồng và cỏ dại. Nhờ vậy, cây trồng trên đất thịt có năng suất và chất lượng cao hơn so với các loại đất khác.

- Bảo vệ môi trường: Đất thịt là loại đất có tính bền vững cao, vì nó có khả năng tự tái tạo chất dinh dưỡng thông qua quá trình biến đổi lột xác của các sinh vật đất. Đất thịt cũng giúp ngăn ngừa sự xói mòn của đất do mưa hay gió gây ra. Hơn nữa, đất thịt cũng góp phần giảm ô nhiễm môi trường do việc sử dụng ít hóa chất như phân bón hay thuốc trừ sâu.

- Tiết kiệm chi phí: Đất thịt là loại đất tốn ít công cày bừa và chi phí phân bón hơn so với đất cát hay đất sét. Bạn chỉ cần bổ sung phân hữu cơ như phân chuồng, phân xanh, chất mùn vào đất để làm giàu chất dinh dưỡng. Bạn cũng có thể áp dụng các biện pháp cải tạo đơn giản như xới đất, trồng cây phân tán, luân canh cây trồng để duy trì tính gắn kết, thoáng khí. Nhờ vậy, bạn có thể tiết kiệm được nhiều chi phí cho việc canh tác và tăng thu nhập .